پایدارسازی گود، یکی از جنبه‌های حیاتی در مهندسی عمران و ساخت‌وساز می‌باشد که هدف آن جلوگیری از ریزش و فرو ریختن خاک در حین گودبرداری است. انتخاب بهترین روش پایدارسازی گود بستگی به عوامل متعددی از جمله نوع خاک، عمق گود، سطح آب زیرزمینی و وجود سازه‌های مجاور دارد. در واقع پایدارسازی عمیق گود، یکی از مهم‌ترین مراحل در اجرای سازه‌ها به ویژه در پروژه‌های شهری می‌باشد. در این محتوا به بررسی انتخاب بهترین روش پایدارسازی گود و عوامل موثر در این انتخاب می‌پردازیم. همچنین در صورت نیاز به مشاوره می توانید از لینک مشاوره رایگان با کارشناسان تهران پی گستر در تماس باشید.
بررسی روش‌های گوناگون پایدارسازی اصولی گود
جهت انتخاب بهترین روش پایدارسازی گود، در مرحله اول باید شناخت کافی و جامعی در مورد روش‌های گوناگون پایدارسازی داشته باشیم، تا در نهایت بتوانیم بهترین گزینه را انتخاب و اجرا کنیم. این روش‌ها شامل نیلینگ یا میخکوبی، انکراژ، دیوار دیافراگمی، سازه نگهبان خرپایی، سپر کوبی، مهار متقابل یا استرات، تاپ دان و شمع کوبی و … می‌باشد که در ادامه با این موارد بیشتر آشنا می‌شویم.
روش پایدارسازی نیلینگ و یا میخکوبی
نیلینگ و یا میخکوبی، یک روش پایدارسازی گود است که در آن از میلگردهای فولادی برای مسلح کردن خاک و افزایش مقاومت آن استفاده می‌شود. این روش، به طور خلاصه شامل حفر سوراخ‌های افقی یا مایل در دیواره گود، قرار دادن میلگرد در داخل سوراخ‌ها و سپس تزریق دوغاب سیمان برای چسباندن میلگرد به خاک است. در نهایت، یک پوشش بتنی روی دیواره گود اجرا می‌شود تا از خاک محافظت کرده و پایداری بیشتری ایجاد کند. این روش با توجه به قابلیت انعطاف پذیری بالایی که دارد، دارای سرعت اجرای بالایی است. با استفاده از این روش می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد. زیرا در این روش از تجهیزات کمتری استفاده می‌شود و همچنین برای اجرای کار، نیاز به فضای کمتری نیز می‌باشد.
روش انکراژ در پایدارسازی گود
در روش انکراژ یا دوخت به پشت، از مهارهای فولادی یا استرند استفاده می‌شود که به داخل زمین نفوذ کرده و به دیوارهای گود متصل می‌شوند. این مهارها نیروی کششی را تحمل می‌کنند و مانع از حرکت دیوارها به سمت داخل گود می‌شوند. انکراژ برای پایدارسازی گودهای عمیق و در شرایطی که روش نیلینگ مناسب نباشد یا به عنوان مکمل آن و ه صورت ترکیبی استفاده می شود. این روش، با وجود اینکه هزینه بالاتری نسبت به نیلینگ دارد ولی از مقاومت و استحکام زیادی برخوردار می‌باشد.
دیوارهای دیافراگمی در پایدارسازی عمیق گود
یکی دیگر از روش‌های اصولی در پایدارسازی گود، استفاده از دیوارهای دیافراگمی است. دیوارهای دیافراگمی، دیوارهایی بتنی هستند که در داخل زمین ساخته می‌شوند. این دیوارها با استفاده از دستگاه‌های حفاری ویژه ایجاد شده و می‌توانند تا عمق‌های بسیار زیاد نفوذ کنند. دیوارهای دیافراگمی، برای پایداری گودهای عمیق در مناطق شهری که فضای محدودی وجود دارد، بسیار مناسب هستند.
روش سازه نگهبان خرپا در پایدارسازی گود
سازه نگهبان خرپایی، یک روش موثر برای پایدارسازی گودهای کم عمق در مناطق شهری است. در این روش در ابتدای کار، چاه‌هایی در مجاورت دیوار حفر می‌شود. سپس میله‌ها، به صورت افقی و عمودی در دیواره ثابت خواهند شد. این روش به دلیل انعطاف و سرعت اجرای بالا، برای پایداری گودها به فراوانی استفاده می‌شود.
شمع کوبی در پایدارسازی مناسب گودها
شمع‌کوبی در پایدارسازی گود، شامل فرو کردن شمع‌های فولادی، بتنی یا چوبی در زمین است. این شمع‌ها به صورت متوالی در کنار هم قرار می‌گیرند تا یک دیوار پیوسته ایجاد کنند. شمع‌کوبی برای پایدارسازی گودهای موقت و دائم مناسب است و می‌تواند در شرایط مختلف خاک مورد استفاده قرار گیرد. البته این نکته را نیز باید در نظر گرفت که از این روش نمی‌توان در پروژه‌های شهری استفاده کرد.
روش مهار متقابل یا استرات در پایدارسازی گود
برای انتخاب بهترین روش پایدارسازی گود، باید به بررسی روش استرات نیز بپردازیم. در این روش، از تیرها و ستون‌های فولادی برای ایجاد یک سیستم مهاربندی استفاده می‌شود. تیرها به صورت افقی بین دیوارهای گود قرار می‌گیرند و ستون‌ها به عنوان تکیه‌گاه عمودی عمل می‌کنند. روش مهار متقابل، برای گودهای با عرض کم و عمق زیاد بسیار مناسب است ولی در پروژه‌هایی که دارای هندسه نامنظمی هستند با مشکلاتی همراه است.
روش تاپدان برای پایدارسازی گود در پروژه‌های ساخت و ساز
تاپ دان یا روش بالا به پایین، در گوبرداری‌های عمیق و پروژه‌های شهری بسیار کاربرد دارد و باعث افزایش دوام سازه می‌شود. این روش برای اجرای کار، نیاز به فضای بیشتری دارد و سرعت اجرای آن بالا است. با استفاده از روش تاپ دان، می‌توان سطوح قالب بندی و مهارهای موقت را حذف کرد و سرعت اجرای عملیات گودبرداری را افزایش داد.
سازه نگهبان سپر کوبی
سازه نگهبان سپر کوبی، یکی دیگر از روش‌های پایدارسازی گود است که با استفاده از ورق‌های فولادی بر روی خاک اجرا می‌شود. در این روش، ایمنی و سرعت اجرای کار بسیار بالا است و می‌توان به راحتی به انجام پروژه سرعت بخشید. ولی نکته‌ای که در این روش وجود دارد، صدا و لرزش در حین اجرای سپرها است. به دلیل وجود این لرزش و صدا، از این روش در پروژه‌های شهری به ندرت استفاده می‌شود.
عوامل مؤثر در انتخاب بهترین روش پایدارسازی گود
پایدارسازی گود، یک فرآیند پیچیده است که نیاز به بررسی دقیق شرایط زمین و انتخاب روش مناسب دارد. مهندسان عمران باید با در نظر گرفتن تمامی عوامل مؤثر، روشی را انتخاب کنند که ایمنی، پایداری، و اقتصادی بودن پروژه را تضمین کند. این عوامل شامل نوع خاک و شرایط زمین شناسی، عمق گودبرداری، سطح آب زیرزمینی، ساختمان‌ها و سازه‌های همجوار، محدودیت‌های فضایی و دسترسی و در نهایت هزینه و زمان اجرا می‌باشد. به طور کلی خاک‌های ماسه‌ای، رسی و سنگی نیاز به روش‌های پایدارسازی متفاوتی دارند. گودهای کم‌عمق با عرض کم، معمولا با دیوارهای حائل ساده مانند روش مهار متقابل و یا استرات پایدار می‌شوند، در حالی که گودهای عمیق نیاز به روش‌های پیچیده‌تری مانند تاپ دان، سپر کوبی، دیوارهای دیافراگمی و … دارند.
انتخاب بهترین روش پایدارسازی گود
وجود آب زیرزمینی، می‌تواند پایداری گود را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. در این شرایط، استفاده از روش های پایدارسازی با زهکشی مناسب و یا روش‌های پایدارسازی که مقاومت بالایی در برابر نفوذ آب دارند، ضروری است. در صورتی که سازه‌هایی در نزدیکی گود وجود داشته باشند، باید از روش‌هایی استفاده شود که کم‌ترین تاثیر را بر این سازه‌ها داشته باشند. به طور کلی، هزینه اجرای هر یک از روش‌های پایدارسازی متفاوت است. باید با توجه به بودجه موجود و اهمیت پروژه، روشی را انتخاب کرد که هم از نظر فنی و هم از نظر اقتصادی مناسب و مقرون به صرفه باشد. همچنین با توجه تخصصی بودن این عملیات باید از پیمانکار پایدارسازی با تجربه و متخصص استفاده نمود. شرکت تهران پی گستر با بیش از 600 پروژه موفق در زمینه تخریب ساختمان، پایدارسازی گود و گودبرداری می باشد و با استفادهاز تجربه و دانش همواره بهترن روش ها را پیشنهاد می دهد.