تخریب (توسط نیروی انسانی)
در بسیاری اوقات برای برچیدن دیوارهای جامانده در مجاورت همسایگان، بسیاری از پیمانکاران اقدام به کندن قسمتی از دیوار کرده و به وسیله بستن سیم بکسل و کشش توسط تیپور، اقدام به کشیدن دیوار می کنند که در بسیاری از موارد دیده شده به دلیل چسبیدگی به دیوار همسایه موجب ترک خورد دیوار های داخلی همسایگان یا بعضا ریزش ان ناحیه نیز خواهد شد.
در زمان تخریب ساختمان توسط دست، یکی از بزرگترین اشتباهاتی که پیمانکاران و کارفرمایان مرتکب می‌شوند این است که دیوارهایی که در مجاورت همسایگان وجود دارد را به صورت یکپارچه و در ارتفاع رها می کنند تا زمانی که قسمت میانی سازه کامل تخریب شد، دیوار باقی مانده را توسط تیپور مورد کشش قرار داده یا توسط بیل مکانیکی تخریب نمایند. در بسیاری از موارد دیده شده که به دلیل چسبندگی احتمالی دیوارها یا وارد شدن فشار جانبی به دیوارهای پیرامونی همین امر باعث تخریب دیوار داخلی همسایه ها شده و باعث وارد شدن خسارت و بار مسئولیتی سنگینی به کارفرما شده است.
تخریب دستی ساختمان؛ رایج‌ترین نوع عملیات تخریب
از گذشته تا به امروز تخریب دستی یکی از اصلی‌ترین و محبوب‌ترین روش‌های تخریب سازه‌ها بوده است. چرا که این روش به تجهیزات خاصی نیاز ندارد و هزینه آن نیز بسیار مناسب است. بسته به نوع پروژه، بسیاری از مجریان به سراغ روش تخریب دستی ساختمان می‌روند. برای مثال تخریب ساختمان های فرسوده و کلنگی عموما به‌صورت دستی انجام می‌شود. چرا که امکان استفاده از ماشین‌آلات سنگین برای تخریب این سازه‌ها وجود ندارد. همچنین استفاده از ماشین‌آلات سنگین مانند بیل مکانیکی در عملیات تخریب این نوع سازه‌ها از نظر اقتصادی به صرفه نیست. در این مطلب از مجموعه تهران پی گستر با عملیات تخریب دستی ساختمان به‌صورت کامل آشنا می‌شویم.
تخریب دستی سازه به چه فرایندی گفته می‌شود؟
به‌طور کلی عملیات تخریب در مهندسی عمران به جداسازی تمام اجزای باربر و غیر باربر سازه مانند تاسیسات، درب و پنجره، دیوارها، اسکلت و … گفته می‌شود. حال باید گفت که تخریب دستی ساختمان به فرایندی گفته می‌شود که در آن از هیچ ماشین‌آلات مکانیکی مانند بابکت، بیل مکانیکی و … استفاده نمی‌شود. درواقع یکی از مزایای اصلی این روش تخریب سازه نیز عدم استفاده از ماشین‌آلات مکانیکی است. چرا که این کار باعث کاهش هزینه‌های عملیات تخریب شده و ایمنی آن را نیز بالا می‌برد. به‌خصوص در پروژه‌هایی مانند تخریب سازه‌های فرسوده که در مجاورت ساختمان‌های قدیمی و در بافت سنتی شهرها قرار دارند.
باید اشاره کرد که از تخریب دستی ساختمان در پروژه‌های نوسازی و ترمیم سازه نیز استفاده می‌شود. چرا که در این پروژه‌ها به تخریب کامل سازه نیازی نیست و تنها باید بخشی از سازه مانند دیوارهای غیر باربر، تاسیسات، کف ساختمان و … تخریب شوند. برای این نوع عملیات، تخریب دستی بهترین گزینه است. چرا که کنترل زیادی روی میزان تخریب وجود دارد. همچنین دیگر روش‌های تخریب حساسیت و دقت تخریب دستی را ندارند که در نوسازی و ترمیم ساختمان از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
روش اجرای تخریب دستی ساختمان چگونه است؟
به‌طور کلی تخریب ساختمان پیچیدگی‌های زیادی دارد و به همین خاطر قبل از شروع عملیات، باید با تمام مراحل آن آشنایی داشت. پیچیدگی این عملیات در مورد روش اجرای تخریب دستی ساختمان نیز صدق می‌کند. تخریب دستی سازه به‌صورت بالا به پایین انجام می‌شود. به این معنی که کارگران از بالاترین قسمت سازه اقدام به تخریب کرده و در نهایت به پایین‌ترین نقطه یعنی فونداسیون می‌رسند. البته باید اشاره کرد که این روش اجرا برای تخریب کلی است و در تخریب جزئی تنها بخشی از سازه خراب می‌شود. تخریب جزئی بیشتر برای ترمیم و بازسازی سازه‌ها استفاده می‌شود و در صورت نیاز به اجرای یک سازه جدید، مهندسین به سراغ تخریب کلی می‌روند.
در تخریب دستی ساختمان، اولین مرحله دریافت مجوزهای لازم و سپس اقدام برای قطع انشعابات آب، گاز و برق ساختمان است. حال در مرحله بعدی باید تمام تجهیزات و تاسیسات سازه مانند شیرآلات، پکیج، رادیاتورها و … نیز جدا شوند. چرا که می‌توان آنها را به فروش رساند یا بعد از تخریب در پروژه‌های ساختمانی دیگر استفاده کرد. در مرحله بعد باید طبق ضوابط شهرداری و همچنین مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان، حریمی اطراف محدوده عملیات تخریب ایجاد شود.
بعد از اتمام مراحل عنوان شده، نوبت به جدا کردن درب‌ها، پنجره‌ها و دیگر اجزای غیر سازه‌ای می‌رسد. در تخریب دستی ساختمان، ابتدا سازه‌های متصل به دیوارهای خارجی مانند تراس یا بالکن باید تخریب شوند. بعد از این مرحله، نوبت به تخریب سازه کف تمام بخش‌ها می‌رسد. در مراحل آخر نیز باید به سراغ تخریب دال‌های کف و سپس تیرها رفت. تنها بعد از تخریب تیرهای بالاتر است که می‌توان ستون‌های سازه را تخریب کرد. به‌طور کلی رعایت توالی در عملیات تخریب دستی سازه اهمیت بالایی دارد. چرا که بدون رعایت این مورد، احتمال ریزش سازه وجود دارد.
برای تخریب دستی سازه از چه ابزارهایی استفاده می‌شود؟
همان‌طور که اشاره شد، در تخریب دستی سازه از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود که از جمله آنها می‌توان به پتک، دستگاه هوابرش، چکش تخریب (هیلتی)، فرغون، بیل، کلنگ و … اشاره کرد. هر یک از این ابزارها نقش به‌خصوصی در تخریب دستی ساختمان دارند و به همین خاطر باید با نقش تمام آنها آشنایی داشت. شایان‌ذکر است که این ابزارها در ظاهر بسیار ساده به نظر می‌رسند، اما بسیار کاربردی هستند و حتی از آنها در تخریب مکانیکی نیز استفاده می‌شود. همچنین از ابزارهای دستی، عموما برای تخریب سازه‌های کلنگی یا بنایی استفاده می‌شود و استفاده از آنها برای تخریب سازه‌های فلزی و بتنی سرعت کار را پایین می‌آورد.
در ادامه با انواع ابزارهای مورد استفاده در تخریب دستی ساختمان آشنا می‌شویم:
- پتک سبک و سنگین: یکی از کاربردی‌ترین ابزارآلات در تخریب دستی سازه است که برای تخریب دیوارهای داخلی و برخی اجزای غیر باربر و باربر استفاده می‌شود
- انواع تیشه و قلم: در تخریب قسمت‌های کوچک و حساس سازه مانند دیوارهای مشترک با سازه‌های مجاور از تیشه و قلم استفاده می‌شود. باید اشاره کرد که در تخریب با هدف ترمیم و نوسازی سازه، این دو ابزار بسیار کاربرد دارند
- فرغون: از این وسیله برای انتقال نخاله‌ها و مصالح به بیرون از سازه استفاده می‌شود
- بیل: بیل سر صاف برای تخلیه مصالح و نخاله‌ها به بیرون از محیط عملیات تخریب کاربرد دارد
- کلنگ: از کلنگ بیشتر برای تخریب کف سازه استفاده می‌شود
- چکش تخریب (هیلتی): یکی از کاربردی‌ترین وسایل تخریب دستی ساختمان که نام اصلی آن چکش تخریب است و برخی به اشتباه به آن هیلتی می‌گویند. این وسیله می‌تواند انواع اجزای سازه را در سریع‌ترین زمان ممکن تخریب کند
- دستگاه هوابرش: برای برش میلگردها و اسکلت فلزی سازه استفاده می‌شود و قدرت بسیار بالایی دارد
- داربست فلزی: در تخریب دستی سازه‌های مرتفع، از داربست فلزی برای دسترسی به بخش‌های بیرونی سازه و همچنین تسهیل عملیات تخریب استفاده می‌شود
مزایا و معایب تخریب دستی ساختمان چیست؟
همان‌طور که می‌دانید، تخریب ساختمان با روش‌های زیادی انجام می‌شود و مهندسین بسته به شرایط هر پروژه و میزان بودجه در دسترس، به سراغ یکی از روش‌های تخریب می‌روند. اما چرا بسیاری از پروژه‌های تخریب سازه به‌صورت دستی انجام می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال مهم باید مزایا و معایب تخریب دستی ساختمان را بررسی کرد. به‌طور کلی معایب این روش تخریب به محدودیت‌های آن برمی‌گردند و مزایای این روش نسبت به معایب آن بیشتر هستند. دقیقا به همین خاطر است که بسیاری از مهندسین این روش را به‌جای روش‌های دیگر تخریب سازه انتخاب می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مزایا و معایب تخریب دستی سازه کلیک کنید.
سرعت پایین؛ عیب اصلی عملیات تخریب دستی
قبل از این که به سراغ بررسی مزایای تخریب دستی ساختمان برویم، بهتر است تنها عیب آن را بررسی کنیم. به‌طور کلی این روش تخریب سرعت پایینی دارد. چرا که عموما نمی‌توان در عملیات تخریب از ماشین‌آلات مکانیکی پرقدرت استفاده کرد و نیروی انسانی باید از ابزارهای ساده برای تخریب استفاده کند. در نتیجه این امر سرعت تخریب به‌شدت کاهش پیدا می‌کند. البته نباید فراموش کرد که در برخی پروژه‌ها مانند تخریب سازه‌های فرسوده یا سازه‌هایی که هدف تخریب آنها ترمیم و بازسازی است، دقت و ظرافت اهمیت بیشتری نسبت به سرعت اجرای عملیات تخریب دارد. چرا که با افزایش سرعت عملیات تخریب این نوع سازه‌ها، ایمنی کار به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.
ایمنی مناسب در پروژه‌های خاص
به‌طور کلی تخریب دستی ساختمان ایمنی مناسبی دارد. درواقع با رعایت برخی نکات ایمنی، به‌خوبی می‌توان عملیات تخریب دستی را بدون هیچگونه ریسک اجرا کرد. اما باید گفت که این مزیت در برخی پروژه‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. برای مثال اگر سازه شما در بافت فرسوده قرار داشته باشد، قطعا امکان استفاده از ماشین‌آلات سنگین را برای تخریب آن ندارید. چرا که این کار از نظر ایمنی مورد تایید نیست. اما به‌راحتی و با رعایت ضوابط، می‌توانید از روش تخریب دستی استفاده کنید. برای تخریب سازه‌های کلنگی نیز این روش بسیار مناسب و ایمن به‌شمار می‌آید.
هزینه پایین؛ اصلی‌ترین مزیت تخریب دستی
در مهندسی عمران و به‌طور کلی صنعت ساخت‌وساز، هزینه اهمیت بسیار زیادی دارد. شما در هر مرحله از پروژه‌های ساختمانی خود باید روش‌ها و مصالحی را انتخاب کنید که بیشترین کارایی را با بهترین قیمت ارائه می‌دهند. به همین خاطر یکی از مهم‌ترین مزایای تخریب دستی ساختمان، هزینه نسبتا پایین و مناسب آن است. با انتخاب این روش تخریب، شما دیگر به اجاره ماشین‌آلات سنگین نیازی ندارید و تنها با استخدام نیروی انسانی و اجاره برخی ابزارآلات می‌توانید عملیات تخریب را انجام دهید. نباید فراموش کرد که تنها در صورتی روش تخریب دستی مقرون‌به‌صرفه است که پارامتر زمان برای شما اهمیت زیادی نداشته باشد. چرا که در غیر این صورت با افزایش زمان عملیات تخریب، شما از یک نظر دیگر با ضرر مواجه می‌شوید.
تخریب دستی سازه چه مقدار هزینه دارد؟
برای بررسی هزینه تخریب دستی ساختمان، باید عوامل مختلفی را بررسی کرد. چرا که پارامترهای زیادی روی تعیین هزینه عملیات تخریب دستی تاثیرگذار هستند و به همین خاطر نمی‌توان این هزینه را به‌صورت کلی مشخص کرد. از جمله پارامترهای تاثیرگذار بر هزینه تخریب دستی سازه می‌توان به متراژ پروژه، استحکام و نوع اسکلت‌بندی ساختمان، تعداد طبقات، فاصله کارگاه تا مرکز شهر و قدمت سازه اشاره کرد. هر یک از این عوامل می‌توانند به تنهایی باعث کاهش یا افزایش هزینه تخریب دستی شوند.
به همین خاطر در ادامه اثرگذاری هر یک از آنها را بررسی می‌کنیم:
- متراژ پروژه: قطعا هرچه متراژ یک سازه بیشتر باشد، هزینه تخریب دستی آن نیز بیشتر خواهد شد. چرا که به نیروی کار و زمان بیشتری برای تخریب آن نیاز است
- اسکلت‌بندی و استحکام سازه: به‌طور کلی از روش تخریب دستی بیشتر برای خراب کردن سازه‌های کلنگی یا بنایی استفاده می‌شود. اما در برخی موارد سازه‌های بتنی یا فلزی را نیز باید به‌صورت دستی تخریب کرد. به همین خاطر اسکلت سازه و میزان استحکام در تعیین هزینه عملیات تخریب دستی تاثیرگذار هستند. هرچه سازه استحکام بیشتری داشته باشد، هزینه تخریب آن به‌صورت دستی نیز بیشتر خواهد بود
- تعداد طبقات: طبیعی است که با افزایش تعداد طبقات، هزینه تخریب سازه نیز افزایش پیدا کند. البته باید اشاره کرد که افزایش تعداد طبقات خود به معنی افزایش متراژ است که یکی دیگر از عوامل اثرگذار بر هزینه تخریب سازه به‌شمار می‌آید. نباید فراموش کرد که با افزایش تعداد طبقات به داربست‌کشی برای تخریب اجزای بیرونی سازه نیز نیاز می‌شود که این عامل نیز هزینه‌ها را افزایش می‌دهد
نحوه برچیدن دیوارهای جامانده در طبقات بعد از تخریب سقف، تیر و ستون ها
در هر طبقه می بایست دیوارهای پیرامونی را ابتدا توسط نیروی انسانی به همراه پتک، دیلم، چکش برقی، چکش بادی تخریب نمود یا توسط تیپور در دهنه های کوچک مورد کشش قرار داد.
در تخریب ساختمان های فلزی به هیچ وجه نباید ستون طبقات بالا که سقف و تیر های اصلی و فرعی آنها تخریب شده را به حال خود رها کرد، زیرا دچار ناپایداری شده و به هر دلیلی امکان سقوط آنها به هر سمت وجود دارد. در این مرحله میبایست ستون ها را در ارتفاع کم و در خود طبقه برش داد و از محل خارج نمود.
دلیل این که ستون ها را با ارتفاع زیاد رها می کنند این است که می خواهند تیرآهن ها، در شاخه های بلندتری از ساختمان خارج نمایند تا بتوانند آن را با قیمت بالاتری به فروش برسانند. یکی دیگر از دلایل نبریدن ستون ها، استفاده مجدد از آنها در شاسی کشی تجهیز کارگاه یا برای استفاده در سازه نگهبان است.
واکنش باروری سقف ها در زمان تخریب
در زمان تخریب سقف و دیوار در طبقات بالا نباید بیشتر از بار زنده ای که سقف برای آن طراحی شده است باری بر سقف وارد شود و نخاله های حاصل از تخریب را بر روی سقف های طبقات پایین و به صورت انباشته و دپو نگه داشت ، زیرا اگر در بخشی از سقف بیشتر از حد مجاز اوار دپو گردد امکان ایجاد مشکل در سقف، ریزش ان و بروز حادثه در محیط کارگاه و وارد شدن خسارت جانی و مالی سنگین دور از انتظار نیست
قبل از شروع عملیات تخریب در طبقات بالاتر می بایست در طبقات پایینی سوراخهایی را ایجاد بکنیم که آوار را از طریق ان به پایین ترین طبقه در ساختمان هدایت کنیم
تخریب در شیفت شب
به دلیل پایین بودن میدان دید نیرو های انسانی و عدم هوشیاری کامل انها در محیط کارگاه به هیچ وجه نباید هیچگونه عملیات تخریبی در ساعات شب انجام شود زیرا به دلیل وجود حفره ها و پرتگاه هایی که در محیط سازه ایجاد شده امکان سقوط افراد یا سقوط مصالح بر روی انها بسیار زیاد میباشد
تخریب دستی سازه را به تیم حرفه‌ای تهران پی گستر بسپارید
در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی به تخریب ساختمان و به‌خصوص تخریب دستی نیاز است. عملیات تخریب دستی پیچیدگی‌های بسیار زیادی دارد و ریسک آن نیز بالاست. به همین خاطر باید توسط مجریان معتبر و باسابقه انجام شود. مجموعه تهران پی گستر یکی از معتبرترین و باسابقه‌ترین مجریان تخریب سازه در شمال و شمال غرب شهر تهران است. شما می‌توانید عملیات تخریب تمام پروژه‌های عمرانی خود را از صفر تا صد به مهندسین متخصص و مجرب مجموعه ما بسپارید. تیم حرفه‌ای ما می‌توانید به‌خوبی در اجرای عملیات تخریب دستی کنار شما باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش تخریب و هزینه‌های آن، همین الان با کارشناسان ما در تهران پی گستر تماس بگیرید.
سوالات متداول
آیا تخریب دستی سازه ایمنی مناسبی دارد؟
بله. در صورت رعایت تمام ضوابط مبحث 12 مقررات ملی ساختمان و قوانین در نظر گرفته شده، تخریب دستی سازه هیچگونه خطر بالقوه‌ای ندارد و حتی امن‌تر از برخی روش‌های دیگر تخریب است.
تخریب دستی برای خراب کردن کدام سازه‌ها کاربرد دارد؟
به‌طور کلی تمام سازه‌های فرسوده، کلنگی یا بنایی را می‌توان به‌صورت دستی تخریب کرد. حتی امکان تخریب سازه‌های بتنی نیز به‌صورت دستی وجود دارد. اما با افزایش مساحت و ارتفاع سازه، امکان تخریب آن به‌صورت دستی از بین می‌رود.
تخریب دستی ساختمان چه مزایایی دارد؟
ایمنی مناسب و هزینه بسیار کم از مهم‌ترین مزایای تخریب دستی سازه هستند. هرچند این دو مزیت تنها با رعایت ضوابط اجرایی به دست می‌آیند.
معایب تخریب دستی سازه چیست؟
اصلی‌ترین عیب تخریب دستی سازه، سرعت پایین آن است. البته شما می‌توانید با افزایش تعداد کارگران و شیفت‌های کاری، این مشکل را از بین ببرید. هرچند که در این صورت باید هزینه بیشتری برای عملیات تخریب پرداخت کنید.
آیا می‌توان تمام سازه‌ها را به‌صورت دستی تخریب کرد؟
خیر. در صورت مرتفع بودن یا بالا بودن مقاومت سازه، امکان تخریب آن به‌صورت دستی وجود ندارد.
مهم‌ترین نکات ایمنی در تخریب دستی سازه چه هستند؟
رعایت ضوابط مبحث 12 مقررات ملی ساختمان، آموزش دیده بودن تمام پرسنل، ایجاد حفره در سقف برای تخلیه بار مصالح، رعایت توالی تخریب و … از مهم‌ترین نکات ایمنی در حوزه تخریب دستی ساختمان هستند.