فرایند گودبرداری و اهمیت رعایت نکات ایمنی
گودبرداری به هر نوع عملیات خاکبرداری، ترانشه‌برداری، حفر چاه، شفت، تونل یا کندن زمین گفته می‌شود. کار کردن در داخل سایت خاکبرداری شده بسیار خطرناک است و باید نکات گوناگون را برای کاهش و از بین بردن مخاطرات در نظر بگیرید. در سال‌های اخیر افزایش تراکم پروژه‌های ساختمانی باعث شده است تا عمق گود نیز بیشتر شود. به طور کلی هر قدر خاکبرداری عمیق‌تر باشد خطرات آن نیز بیشتر خواهد بود و عملیات پایدارسازی گود پیچیده‌تر و دشوارتر می‌شود. همیشه به خاطر داشته باشید که ایمنی کارکنان و عابران، ساختمان‌های مجاور و تاسیسات شهری از هر مورد دیگر مهم‌تر است. در این مطلب با خطرات گودبرداری و نکات مهم ایمنی در این زمینه آشنا می‌شویم.
گودبرداری چه خطراتی دارد؟
سالانه عده بسیاری به دلیل حوادث حین کار در سایت‌های پی‌کنی مجروح یا کشته می‌شوند. ریزش دیواره گود در هنگام کار، سقوط اشیا به درون گود و یا افتادن افراد یا درختان به داخل محل گودال از جمله خطرات اصلی چنین پروژه‌هایی هستند که جان افراد را تهدید می‌کنند. باید توجه داشت که هیچ نوع زمینی برای خاکبرداری قابل اطمینان نیست و در صورت بی‌احتیاطی هزاران تن خاک و آوار وارد گود می‌شود. در ادامه با انواع خطرات فرایند خاکبرداری آشنا می‌شویم.
فروریختن دیواره‌های گودال
همیشه باید پیش از حفر هرگونه گود، تونل یا خاکبرداری نوع سیستم پشتیبانی و تثبیت و اقدامات احتیاطی لازم را نیز طراحی کنید. برای این منظور حتما پیش از هر چیز مطمئن شوید تجهیزات و اقدامات احتیاطی لازم مانند نصب پایه‌ها، صفحات حمایتی و ستون‌های نگهدارنده را به درستی انجام داده باشید.
یکی از اقدامات مهم که می‌تواند ایمنی پی‌کنی را افزایش دهد ضربه زدن به دیواره‌ها با زاویه مناسب است تا از ایمنی آن اطمیمان حاصل شود. در خاک‌های گرانولی باید شیب گودبرداری از زاویه استاندارد کمتر باشد. همچنین در زمین‌های مرطوب باید شیب دیواره‌ها تا جای ممکن کمتر باشد.
سقوط ماشین‌آلات و تجهیزات به درون گود
در هنگام اجرای عملیات این احتمال وجود دارد که تجهیزات، در صورت جایگذاری و نصب اشتباه، به داخل گود سقوط کنند. برای پیشگیری از این حادثه باید حفاظ‌های مناسب در اطراف محل پی‌کنی کار گذاشته شوند. همچنین افرادی که در داخل گود حضور دارند باید حتما کلاه ایمنی بپوشند. برای جلوگیری از سقوط تجهیزات و وسایل نقلیه آن‌ها را در فاصله ایمن از محل خاکبرداری پارک کنید. توجه داشته باشید که وزن زیاد تجهیزات در اطراف گودال می‌توان موجب شکست خاک و ریزش دیواره‌ها شود.
سقوط افراد به داخل گودال
نصب حفاظ در اطراف محل گودال بسیار حیاتی است. این اقدام از سقوط کارکنان و افراد به داخل گود جلوگیری می‌کند. برای این منظور از ریل‌های محافظ که درون زمین قرار دارند استفاده کنید. استفاده از سیستم حمایت گود با ارتفاع بیشتر از آن نیز برای جلوگیری از سقوط به درون گود کارآمد است.
تخریب سازه‌های مجاور
پیش از انجام گودبرداری ساختمان باید مطمئن شوید اجرای پروژه موجب تخریب و سقوط سازه‌های مجاور به درون گود نمی‌شود. در بسیاری از پروژه‌ها حفر گود‌های بسیار کوچک موجب سقوط و ریزش باغچه‌ها و دیوارهای حائل به داخل سایت می‌شود. برای پیشگیری از این موضوع پیش از شروع عملیات سازه‌های حمایتی مناسب را برای نصب در محل طراحی کنید.
آسیب دیدن تاسیسات زیرزمینی
بسیار از حوادث مرتبط با خاکبرداری به دلیل آسیب دیدن تاسیسات زیرزمینی در هنگام اجرای عملیات روی می‌دهند. برخورد با کابل‌های برق می‌تواند موجب انفجار و آتشسوزی گسترده شود. همچنین نشت لوله‌های گاز عامل وقوع انفجار و تخریب گسترده مالی و جانی است. برای جلوگیری از این موضوع باید پیش از شروع عملیات پی‌کنی حتما خطرات موجود در سایت را شناسایی کنید و با انجام اقدامات مناسب آن‌ها را از بین ببرید.
بی‌توجهی رانندگان وسایل نقلیه و نزدیک شدن آن‌ها به خطوط انتقال برق ممکن است موجب بروز قوس الکتریکی، برق‌گرفتگی و بروز آتشسوزی شود. این حوادث خطری جدی برای اپراتور وسایل نقلیه و تمام افراد حاضر در سایت به شمار می‌روند. به این ترتیب عملیات پی‌کنی در نزدیک این خطوط برق یا زیر آن‌ها باید با رعایت موارد ایمنی انجام شوند.
ورود جریان آب سطحی و زیرزمینی به درون گود
با توجه به جنس خاک و میزان نفوذپذیری آن این احتمال وجود دارد که جریان آب از زیر زمین یا با جاری شدن روی زمین به داخل گود نفوذ کند. برای پیشگیری از این موضوع باید سازه‌های حمایتی به گونه‌ای طراحی شوند که جلوی نفوذ آب‌های زیرزمینی یا سطحی به درون گودال گرفته شود. همچنین اجرای عملیات خاکبرداری در نزدیکی دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و زمین‌های اطراف دریا باید با احتیاط انجام شوند.
آب وارد شده به درون گود باید با حفظ کانال‌های مناسب و نصب دستگاه‌های پمپ خارج شود. البته باید در تمام این مراحل تاثیر خروج و پمپاژ آب بر پایداری گود بررسی شود. از دیگر روش‌های جایگزین برای تخلیه آب می‌توان به تزریق دوغاب و انجماد زمین اشاره کرد. طراحان باید در زمان اجرای پروژه این مشکل را مدنظر قرار دهند.
نکات مهم برای کاستن از خطرات گودبرداری
خطرات خاکبرداری باید با رعایت نکته‌های مختلف کاهش پیدا کند. برای مثال ضربه زدن به دیواره‌ها یا نصب سیستم‌ها و صفحات پشتیبان تا حد زیادی موجب افزایش ایمنی پی‌کنی و گود می‌شوند. برخی دیگر از این نکات عبارتند از:
- استفاده از نیروی کار باتجربه
- دور کردن تجهیزات و ماشین‌آلات از اطراف محل گودال
- نصب موانع اطراف محل گودال با عمق بیش از دو متر
- دور نگاه داشتن محل عبور کامیون‌ها از اطراف محل گودال
- طراحی محل ایمن برای ورود و خروج از داخل گودال
- هر نوع ماده اشتعالزا و سوختی را از محل پی‌کنی خارج کنید. تجهیزاتی که با سوخت دیزل و بنزین کار می‌کنند تنها باید با نصب سیستم تهویه مناسب و استفاده از سیستم اگزوز مناسب وارد گودال شوند
شرکت تهران پی گستر؛ متخصص در اجرای گودبرداری ایمن
فرایند پی‌کنی باید با استفاده از ابزارهای مناسب و به بهترین شکل ممکن انجام شود. به طور کلی انجام موفقیت‌آمیز عملیات خاکبرداری برای موفقیت پروژه بسیار حیاتی است. اجرای این پروژه خطرات بسیار زیادی دارد و باید به روش‌های گوناگون جلوی بروز آن‌ها را بگیرید. از سقوط تجهیزات و افراد در درون گود تا ریزش دیواره‌ها و انفجار خطوط انتقال زیرزمینی همگی خطرات گودبرداری هستند. شرکت تهران پی گستر با داشتن تیم متخصصان و تجهیزات مدرن عملیات خاکبرداری و پی‌کنی را به شکل اصولی و ایمن اجرا می‌کند. برای بهره‌مندی از این خدمات می‌توانید با کارشناسان ما در این مجموعه تماس بگیرید.
سوالات متداول
آیا احتمال زنده ماندن زیر آوار خاکبرداری وجود دارد؟
در صورت ریزش گودال احتمال زنده ماندن در زیر آوار بسیار پایین است. هر متر مربع خاک حدود 1.5 تن وزن دارد و می‌تواند در زمان کوتاه موجب مرگ افراد گرفتار شود.
عمق ایمن برای گودبرداری چقدر است؟
به طور کلی خاکبرداری با عمق بیش از 1.2 متر می‌تواند خطرساز باشد. برای تعیین این عمق شرایط کار سایت، در حالی که نیروها مشغول انجام کار هستند، در نظر گرفته شده است.
